Çocukla iletişimde ve, fakat, ama pedagojik olarak sakıncalı kelimeledir.
Çocukla iletişimde sadelik esastır. Cümleler ne kadar kısa ve bağlaçsız olursa, iletişimde o kadar kaliteli olur.
Ve bir bağlaçtır..
Bağlaçla cümleler dikkat dağıtır. Örneğin; - “Bugün öğleden sonra çarşıya çıktım ve istediğim çorabı aldım.” Cümlesi çocuğun dikkatini dağıtır. Çocuğu ana odaklandırmak için; bugün öğleden sonra çarşıya çıktım istediğin çorabı aldım denmelidir.
Ayrıca fakat ama kelimeleri de genellikle olumsuzluğu çağrıştırdığından ve andan uzaklaştırdığından pedagojik olarak sakıncaı kelimelerdir.
Örneğin bir annenin çocuğuna dersini yaptın fakat biraz zorlandın galiba diye hitap etmesi çocuğu, ödevi tamamlamak eylemine odaklamak yerine zihni yorulma eylemine yönlendirdiği için pedagojik olarak yanlıştır.
Halbuki bu konuşmalar ana odaklayan bir başka kalıpla da gerçekleşebilir… O kalıp; olsa da kelime kalıbıdır.
Dersini tamamlamış çocuğa ; biraz zorlanmış olsan da; dersini tamamladın. Denmesi yorulmaya değil, dersin tamamlanmış olmasına vurgu yaptığından dolayı pozitif bir iletişimdir.
Çocuklara söylenmemesi gereken diğer cümleler şu şekildedir;
1. “Seninle gurur duyuyorum…”
“Çocuğunuzun ergenliğinde hayatta kalmak” kitabının yazarı pedagog Carl Pickhardt’a göre çocuğunuza genel bir teşvik beyanı vermemelisiniz çünkü ; çocuğunuz anne babanın potansiyel gururundan kendini sorumlu hisseder. Onun yerine “Senin için iyi” demelisiniz.
2. “Afferin”
Çocuğunuzun yaptığı bir işi ya da eylemi beğendiniz mi? Sosyal piskoloji kitabının yazarı Susan Newman’ “Çocuğunuz he ne başardıysa onun nasıl yaptığına odaklanırsanız cesaret ve saygıyı geliştirmek adına daha iyi olacaktır. Harika, aferin, iyi iş, ne kadar akıllı bir çocuksun gibi sözler ileride çocuk için işlevsiz bir hal alacaktır.
O cümleler yerine şunu deneyebilirsiniz;
Çocuğunuz eve iyi bir not ile geldi; “Hepsi iyi. Gerçekten çok çalışmış olmalısın..”
Çocuğunuzun takımı kazandı; “Takım arkadaşının gol atabilmesi için ona pas vermen çok hoşuma gitti.”
Çocuğunuz güzel bir resim çizdi; “Bu güzel renkleri seçmene ne sebep oldu? Şeklini nasıl anladın?”
Yukarıda kuracağınız cümleler çocuğunuzun süreç hakkında düşünmesini ve başarıya hedef ulaşmak için uğraşmasını sağlar.
“'Harika iş, ne kadar akıllı bir çocuk, harikasın' ve benzeri sözler bir süre sonra beyaz gürültüye dönüşüyor.”
SUSAN NEWMAN, SOSYAL PSİKOLOJİST
3. "Kardeşine iyi örnek olmalısın.."
Abiler, küçük kardeşlerin gördüğü fazla ilgiden dolayı kıskanmış olabilirler. Bu da hareketlerine yansımaktadır. Böyle bir durumda Erken çocukluk eğitimi profesörü Dr. Katherine Kersey; Büyük kardeşi övmeyi ve onun küçük kardeşin hayatında ne kadar önemli bir yere sahip olduğuna dikkat çekmeyi öneriyor.
“Kardeşin sana saygı duyuyor, sen onun için çok iyi bir abisin.”
4. "Baban eve dönene kadar bekle."
Neden ebebbeyn sorumluluğunu bir başkasına atıyorsun? İkinizde eşitsiniz. Hiçbiriniz daha katı ve disiplinci gözükmemeli. Bir ekip olarak hareket etmelisiniz. Bu cümlenin yerine;
“Kötü bir şey yaptığın için bir hafta cezalısın.” Çocuğunuza verilecek ceza var ise kesinlikle ertelemeyin. Bu onun gözünde sizin zaaf noktanız olabilir.
5. "Seni Asla affetmeyeceğim."
En iyi anna babanın bile başına gelmiştir. Çocuğunuzun yaptığı kötü bir yaramazlıktan dolayı aniden karar verir ve “seni asla affertmeyeceğim” diyebiliriz. Genelde kızgınlıkla söylenen bu söz çocuk üzerinde olumsuz bir etki yaratacak ve sonsuza kadar kendisine karşı hatırlayacaktır. Onun yerine şunu deneyebilirsiniz;
“Yaptığın şey çok kötüydü. Aramızın düzelmesi için çok uğraşman gerekecek.”
Acele bir söz söylemek yerine siniriniz geçene kadar derin derin nefes almalısınız.
6. "SENDEN UTANIYORUM."
Pickhardt ve keysey bu ifadenin “çocuğun aile içerisinde utanç kaynağı olduğunu hissetmesine neden olabileceğini” söylüyor. Bunun yerine şunu deneyin;
“Yaptığın şey hakkında kendimi kötü hissetsem de her zaman seni seviyorum ve seveceğim.”
7. "Merak etme herş ey yoluna girecek."
Çocuğunuz televizyonda gördüğü kötü bir haberden etkilendi mi? Endişesini umursamazlık yapmayın onunla ilgilenin. Bir ebebeyn olarak çocuğunuzun güvenliğini sağlamak sizin en birincil görevinizdir. Yukarıdaki cümle yerine ona şunu demelisiniz; “Annen ve baban her zaman yanında..”
8. "Bunu yapmayı beceremedin.."
Çocuğunuzun bir ödevi ya da projeyi bitiremediği durumda onun hayal kırıklığını giderebilmek için; “Hadi gel bunu birlikte yapalım..” demelisiniz.
9. "Ağlama.."
Çocukların duygularını bastırmamalısınız bilakis onları göstermesine teşvik etmelisiniz. Onlara açık ve dürüst şekilde duygularını ifade edebilmeyi öğretin. Şöyle diyebilirsiniz;
“Ağlamanda sorun yok, herkesin duygularını dışa vurması gerekir, gel sana sarılayım.”
10. "Bu yaşta cinsellik/sex hakkında konuşman kötü."
Çocuklar nereden geldiğini bilmek isteyebilirler. Bu sizi eninde sonunda yakalayacak bir sorudur. “Büyüyünce bunun hakkında konuşuruz” demeyin Onun yerine; “Sorularını yanıtlayacağım.” Diyerek daha geniş çerçeveden anlayacağı dilden cevaplar verebilirsiniz.
11. "Yemeğini bitirirsen sana tatlı vereceğim."
Çocuğunuza bitireceği bir yemek karşılığı tatlı ya da çukulata önerirseniz bu çocuğa diğer yiyeceklerin kötü olduğu izlenimi verecek ve fırsat buldukça pasta ve kurabiyelere yönlenecektir. Bu kötü bir mesajdır. Bunun yerine şunu deneyin; “Büyümen için sağlıklı beslenmen gerekiyor. Tatlı olarak elma mı kiraz mı yemeyi tercih edersin?”
12. "Odanı temizlemez isen, sana ceza vereceğim."
“Eğer.. o zaman” kelimeleri çocuklar için tehdit edici cümlelerdir. Bu onu daha değişken bir ruh haline sokar. Onun yerine; “Odanı temizlediğinde dışarı çıkıp oyun oynayabilirsin” diyerek olumlu bir senaryo yapabilirsin.
Arabalı yatak